Class 10 Science Chapter 11 Assamese Medium Question Answer

Q. 8. সাধাৰণ চকুৱে এটা 25 ছেমিতকৈ ওচৰত ৰখা বস্তু দেখা নাপায় কি?

Ans. চকুৰ ফ’কাছ দৈৰ্ঘ্য নিয়ন্ত্ৰণৰ বাবে চকুৰ ক্ষমতাক উপযোজন ক্ষমতা বোলে। এই দূৰত্ব অতি কম হ’লৈ চকুৰ উপযোজন ক্ষমতা কাৰ্য্যকৰী নহয়। চকুৰ অতি নিকটে ৰখা বস্তু স্পষ্টভাবে দেখা নাযায়। প্রাপ্ত বয়স্ক সুস্থ চকুৰ ক্ষেত্ৰত এই দূৰত্ব 25 ছেমি। গতিকে 25 ছেমিতকৈ ওচৰত ৰখা বস্তু স্পষ্টভাবে দেখা নাযায়।

Q. 9. চকুৰ পৰা লক্ষ্যবস্তুৰ দূৰত্ব বঢ়াই নিলে চকুৰ ভিতৰত প্ৰতিবিম্বৰ দূৰত্বৰ কি হয়?

Ans. চকুত প্ৰতিবিম্বৰ দূৰত্ব একেই থাকিব। লক্ষ্য বস্তুৰ দূৰত্ব চকুৰ পৰা বৃদ্ধি কৰিলে, চকুৰ ফ’কাছ দূৰত্বৰ পৰিবৰ্তন হ’ব চকুৰ লেন্‌ছ সংলগ্ন পেশীৰ সংকোচনৰ বাবে আকৌ, এই পেশীসমূহ প্ৰসাৰিত হ’লে লেন্‌ছ সংকুচিত আৰু স্ফীত হয়। স্ফীত লেনছৰ ক’কাছ দৈৰ্ঘ্য কম হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াৰ দ্বাৰা উপযোজন ক্ষমতাৰ সহায়ত চকুৰ লেন্‌ছ চকুৰ ৰেটিনাত বিভিন্ন দূৰত্বৰ বস্তুৰ স্পষ্ট প্রতিবিম্ব গঠনত সক্ষম হয়।

Q. 10. তৰাই তিৰ্বিৰাই কিয়?

Ans. তৰাৰ তিৰবিৰণিৰ অৰ্থাৎ তৰাবোৰ তিৰবিৰাই থকা যেন দেখাৰ দুটা কাৰণ —

[i] বায়ুমণ্ডলত পোহৰৰ অবিৰাম প্রতিসৰণ।

[ii] চকুত প্ৰৱেশ কৰা পোহৰৰ পৰিমাণৰ পৰিবৰ্তন।

বায়ুমণ্ডলৰ ঘনত্বৰ সঘন পৰিৱৰ্তন ঘটে। ফলত তৰাৰ পৰা অহা পোহৰ ৰশ্মিৰ বায়ুমণ্ডলত অবিৰাম প্ৰতিসৰণ ঘটে। যিহেতু তৰাবোৰ আমাৰ বাবে পোহৰৰ বিন্দু প্রভৱ (Point source) সদৃশ গতিকে সিহঁতৰ তাৎকালিক অৱস্থান আমাৰ চকুত ধৰা পৰে। ইয়াৰ বাবে তৰাবোৰ তিৰবিৰাই থকা যেন দেখি। বিভিন্ন কাৰণত চকুত প্ৰৱেশ কৰা তৰাৰ পোহৰৰ পৰিমাণৰ সলনি ঘটে– ফলত কেতিয়াবা তৰাটো উজ্জ্বল আৰু কেতিয়াবা ম্লান হোৱাটো দৃষ্টিগোচৰ হয়। ইয়াৰ ফলতো তৰা তিৰবিৱাই থকা যেন দেখি।

Q. 11. গ্রহই তিৰবিৰাই নাথাকে কিয়?

Ans. গ্রহসমূহ পোহৰৰ উৎস নহয়, পোহৰৰ প্ৰতিফলনৰ ফলত গ্রহসমূহ দৃষ্টিগোচৰ হয়। গ্রহসমূহ পৃথিবীৰ অতি নিকটে অৱস্থিত আৰু বর্ধিত উৎসৰ দৰে আচৰণ কৰে। যদি আমি এটা গ্রহক পোহৰৰ বহুতো বিন্দু উৎসব সমষ্টি বুলি বৰো তেন্তে সকলো বিন্দু উংনৰ পৰা পোহৰ আহি আমাৰ চকুত সোমোৱা পোহৰৰ পৰিবৰ্তনৰ গড় মান শূন্য হব আৰু ইয়াৰ কাৰণে তিৰবিৰণিৰ প্ৰভাৱ বন্ধ হয় বাবে গ্রহবোৰক আমি তিৰবিৱাই থকা নেদেখোঁ।

Q. 12. ৰাতিপুৱা সূর্ধক ৰঙচুৱা দেখি কিয়?

Ans. ৰাতিপুৱা আৰু আবেলি সূৰ্যই দিগন্তৰ ওচৰত অৱস্থান লয়। এনে অৱস্থাত সূৰ্যৰ পৰা অহা পোহৰে বায়ুমণ্ডলৰ মাজেৰে অধিক দূৰত্ব অতিক্রম কৰিবলগীয়া হয় : এই যাত্রাকালতেই সূৰ্যৰ গোহৰৰ বেঙুনীয়া, ঘন নীলা, নীলা আদি ৰংবোৰ বিক্ষেপণৰ বাবে প্রায় শেষ হৈ যায়। আনহাতে বিক্ষেগণ খুব কমকৈ হোৱা বাবে সুমথিৰা, বঙা আদি ৰংবোৰহে আমাৰ চকুত প্ৰৱেশ কৰে। এইবাবে উদিয়মান আৰু অস্তগামী সূৰ্যৰ ৰং ৰঙা দেখি।

Q. 13. মহাকাশচাৰী এজনে আকাশৰ ৰং নীলাৰ পৰিবৰ্তে কলা দেখে কিয়?

Ans. সূৰ্যৰশ্মি বায়ুমণ্ডলত প্ৰৱেশ কৰি বায়ুৰ অণু আৰু ভাসমান ক্ষুদ্র পদার্থকণাৰ দ্বাৰা বিক্ষিপ্ত হয়। বিক্ষিপ্ত আলোকৰ সৰ্বপ্রধান উপাদান নীল বৰ্ণ আৰু বিক্ষিপ্ত এই নীলবৰ্ণৰ আলোক আমাৰ চকুত প্ৰৱেশ কৰে আৰু আমি আকাশর বর্ণ নীলা দেখো। মহাকাশৰ পৰা আমি আকাশখন কলা বা অন্ধকাৰ দেখোঁ, ইয়াৰ কাৰণ হ’ল যি উচ্চতাত মহাকাশযান স্থাপন কৰা হয় তাত বায়ুমণ্ডল নাই আৰু ফলত সূৰ্যৰ পোহৰৰ বিক্ষেপণ নহয়। আৰু পোহৰৰ বিক্ষেপণ নোহোৱা কাৰণে মহাকাশচাৰী এজনে আকাশৰ ৰং কলা দেখে।

পাঠভিত্তিক অতিৰিক্ত প্রশ্নোত্তৰ

Q.1. চিণ্ডেলৰ পৰিঘটনা কি?

Ans. পৃথিবীৰ বায়ুমণ্ডলত যথেষ্ট পৰিমাণে ধোঁৱা, ধূলিকণা, জলকণা ইত্যাদি ওগুন্তি থকাৰ বাবে এইবোৰত পোহৰৰ বিক্ষেপণ ঘটে আৰু পোহৰৰ গতিপথ দৃশ্যমান হয়। এই পৰিঘটনাক টিণ্ডেলৰ পৰিঘটনা বোলে।

Q.2. আকাশৰ ৰং কিয় নীলা?

Ans. বায়ুমণ্ডলৰ মাজেৰে সূৰ্যৰ পোহৰ পৃথিৱীলৈ আহোঁতে বায়ুৰ অণু আৰু তাত ওপঙি ফুৰা নানা ক্ষুদ্র কণিকাবোৰত পোহৰৰ বিক্ষেপণ ঘটে। সাধাৰণতে বায়ুত নীলা ৰঙৰ পোহৰৰ সৰ্বাধিক পৰিমাণে বিক্ষেপণ ঘটে। এই বিক্ষেপিত নীলা পোহৰেই আমাৰ চকুত পৰে। ফলত আমি আকাশৰ ৰং নীলা দেখোঁ।

Q. 3. সুস্থ চকুৰ স্পষ্ট দৃষ্টিৰ ন্যূনতম দূৰত্ব কিমান?

Ans. সুস্থ চকুৰ স্পষ্ট দৃষ্টিৰ ন্যূনতম দূৰত্ব 25 ছে: মি:।

Q. 4. সুস্থ চকুৰ দূৰ-বিন্দু চকুৰ পৰা কিমান দূৰত্বত অৱস্থিত?

Ans. সুস্থ চকুৰ দুৰ-বিন্দু চকুৰ পৰা অসীম দূৰত্বত অৱস্থিত।

Q. 5. এজন ব্যক্তিৰ স্পষ্ট দৃষ্টিৰ ন্যূনতম দূৰত্ব 50 ছেমিঃ হ’লৈ তেওঁ ব্যৱহাৰ কৰা প্ৰতিকাৰী লেনছৰ প্ৰকৃতি কি হ’ব?

Ans. যিহেতু ব্যক্তিজনৰ স্পষ্ট দৃষ্টিৰ ন্যূনতম দূৰত্ব 50 ছেমি: (অর্থাৎ 25, ছেমিতকৈ বেছি) সেয়ে তেওঁ হাইপাৰমেট্ৰ’পিয়া বা দূৰদৃষ্টিগ্রস্ত। গতিকে প্ৰতিকাৰী লেন্‌ছৰ প্ৰকৃতি উত্তল হ’ব।

Q. 6. এজন ব্যক্তিৰ দূৰ বিন্দুৰ অৱস্থান চকুৰ পৰা 5 মি: আঁতৰত অৱস্থিত হ’লে, তেওঁ ব্যৱহাৰ কৰা প্ৰতিকাৰী লেন্‌ছৰ প্ৰকৃতি কি হ’ব?

Ans. সুস্থ চকুৰ দূৰ-বিন্দুৰ অৱস্থান অসীমত। এইক্ষেত্ৰত যিহেতু ব্যক্তিজনৰ দুৰবিন্দু 5 মি: আঁতৰত, সেয়ে তেওঁ মায়’পিয়া বা নিকট দৃষ্টিগ্রস্ত। গতিকে তেওঁৰ প্ৰতিকাৰী লেন্‌ছ অৱতল (অপসাৰী) প্ৰকৃতিৰ হব।

Q. 7. পোহৰৰ কি পৰিঘটনাৰ বাবে তৰাবোৰ তিৰবিৰাই থাকে?

Ans. পোহৰৰ প্ৰতিসৰণৰ বাবে তৰাবোৰ তিৰবিৰাই থকা যেন লাগে।

Q. 8. আকাশৰ ৰং নীলা হোৱাৰ কাৰণ কি?

Ans. আকাশৰ ৰং নীলা হোৱাৰ কাৰণ পোহৰৰ বিক্ষেপণ।

Q. 9. প্রিজমৰ মাজেৰে পাৰ হোৱা এডাল পোহৰ ৰশ্মিৰ গতিপথ নির্দেশ কৰাকৈ এটা ৰশ্মি চিত্র অংকন কৰা।